Rechtschapenheid van de zoon van Adam is in het geloven (in Allah en zijn boodschapper) en zijn goede daden. En zijn streven in het verschonen van het hart is nog beter dan vrijwillige gebeden of daden. De daden van het hart zijn in beloning en bestraffing gelijk aan de daden van de ledematen, de moslim wordt beloond voor het liefhebben en haten omwille van Allah, en voor het vertrouwen en vastberaden gehoorzamen,  En hij wordt gestraft omwille van afgunst, zelfverheerlijking en grootheidsgevoel, En iedere keer dat de slaaf van Allah groeit in bescheidenheid en aanbidding, groeit hij dichter tot Allah en in positie.

De basis van alle verafschuwde gedragingen is arrogantie en hooghartigheid. Met deze eigenschap heeft de duivel zich gedragen en misgunde Adam, en werd hoogmoedig waardoor hij het bevel van zijn heer negeerde, Allah zegt:

وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُواْ لاِدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ [البقرة:34]

En toen Wij tot de engelen zeiden: “Knielt u voor Adam”, onderwierpen zij zich allen, behalve Iblies. Hij weigerde, hij was hoogmoedig. Hij behoorde tot de ongelovigen.

Door deze eigenschap hebben de joden het geloof achter zich gelaten, nadat ze de profeet(vrede zij met hem) hadden gezien en van de echtheid van zijn profetie afwisten waren zij arrogant en wendden zij hun gezichten hoogmoedig af. Het is dezelfde eigenschap die Ibnu Abi Saloul (een van de leiders van de joden in Medina) heeft doen weigeren om oprecht te geloven. En door arrogantie heeft Abu jahl niet geloofd, en door arrogantie had de stam quraish blindheid verkozen boven leiding. Allah zegt:

: إِنَّهُمْ كَانُواْ إِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ اله إِلاَّ اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ [الصافات:35]

Voorzeker toen er tot hen werd gezegd: “Er is geen God naast Allah”, waren zij hoogmoedig.

Hoogmoed is de oorzaak dat er verdeling, verschil en haat ontstaat. Allah heeft gezegd:

فَمَا اخْتَلَفُواْ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ [الجاثية:17]

En zij werden onenig slechts nadat kennis tot hen was gekomen door onderlinge afgunst.

Door hoogmoed heeft het volk van Isreal verschillende misdaden begaan tegen de profeten, tussen het niet geloven en het doden van ze.  Allah zegt in de koran over ze:

, أَفَكُلَّمَا جَاءكُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنفُسُكُم اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ [البقرة:87

Telkens als een boodschapper tot u kwam, met hetgeen uw ziel niet behaagde, hebt gij u laatdunkend gedragen, sommigen hunner hebt gij verloochend en anderen gedood.

En het is ook een van de eigenschappen van huichelaars. Allah zegt hierover:

، وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْاْ رُءوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَكْبِرُونَ [المنافقون:5

En wanneer er tot hen wordt gezegd: “Komt, de boodschapper van Allah zal voor u om vergiffenis vragen,” dan wenden zij hun hoofd af en gij ziet hen zich hoogmoedig terugtrekken.

En vergane volken zijn gestraft door Allaah, doordat zij zich met deze verwerpelijke eigenschap hebben gedragen. Allaah zegt over het volk van de profeet Nuh (Nouah):

وَاسْتَغْشَوْاْ ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّواْ وَاسْتَكْبَرُواْ اسْتِكْبَار [نوح:7

En stopten zij hun vingers in de oren, bedekten zich met hun kleren, volhardden (in hun ongeloof) en gedroegen zich zeer hoogmoedig.

Allaah heeft ook gesproken over de hoogmoedigheid van de Faroua van het volk van Moussa;

وَاسْتَكْبَرَ هُوَ وَجُنُودُهُ فِى الأرْضِ بِغَيْرِ الْحَقّ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ إِلَيْنَا لاَ يُرْجَعُونَ فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِى الْيَمّ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ [القصص:39، 40

En hij en zijn legers handelden ten onrechte aanmatigend in het land. En zij dachten, dat zij nooit naar Ons zouden worden teruggebracht.

40. Daarom grepen Wij hem en zijn legers en wierpen hen midden in de zee. Zie dan hoe slecht het einde der boosdoeners was.

En wat betreft het volk van Hud heeft Allaah gezegd:

: فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُواْ فِى الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقّ وَقَالُواْ مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّ اللَّهَ الَّذِى خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَكَانُواْ بِئَايَاتِنَا يَجْحَدُونَ [فصلت:15

Maar het volk van ‘Aad handelden ten onrechte hoogmoedig op aarde en zeiden: “Wie is machtiger dan wij?” Wisten zij niet dat Allah, Die hen schiep machtiger was dan zij? Doch zij plachten Onze tekenen te verwerpen

De arroganten, hoogmoedigen, zijn degene die weigeren en zich te groot voelen om de profeten te volgen,  zij zijn de vijanden van de profeten en hun volgelingen. Allaah zegt hierover in de koran:

قَالَ الْمَلاَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ ياشُعَيْبُ وَالَّذِينَ ءامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا [الأعراف:88

De leidende mannen van zijn volk die hoogmoedig waren, antwoordden: “Wij zullen u, o Shoaib, en de gelovigen met u zeker uit onze stad verdrijven tenzij gij tot onze godsdienst terugkeert.